Ieder kind in zijn kracht – waarom inclusief en cultuursensitief werken geen ‘extraatje’ is, maar de basis

Diversiteit en inclusie zijn geen modetermen. Ze zijn essentieel voor kansengelijkheid en raken direct aan onze missie: elk kind zien en versterken precies zoals het is.

Bij Stichting Sitara geloven we dat écht inclusief en cultuursensitief werken de enige manier is om kinderen duurzaam te ondersteunen. Dat vraagt meer dan goede bedoelingen of het vieren van verschillen. Het vraagt nieuwsgierigheid, lef, en een open blik – ook naar onszelf.

Wat bedoelen we met inclusief en cultuursensitief werken?

Inclusief en cultuursensitief werken betekent voor ons dat we actief ruimte maken voor de veelheid aan perspectieven die er zijn. Dat we ons eigen referentiekader blijven bevragen, en dat we erkennen dat ieder kind en elke collega gevormd is door een unieke mix van ervaringen, achtergronden en verwachtingen.

Het gaat om luisteren zónder direct te willen invullen, om herkennen waar je zelf vandaan komt én wat dat betekent in de relatie met een ander.

Waarom is dit zo belangrijk?

Kijk een gemiddelde Amsterdamse klas in en je ziet het meteen: onze samenleving is superdivers. Veel kinderen bewegen zich tussen verschillende leefwerelden. Thuis gelden andere codes dan op school. Denk aan een leerling die van huis uit leert dat respect tonen betekent dat je een oudere níét recht aankijkt, terwijl in de klas juist het tegenovergestelde wordt gevraagd.

Dat levert verwarring op en kan zelfs leiden tot het gevoel dat je ‘het nooit goed doet’. Als we daar als professionals niet bewust mee omgaan, sluiten we kinderen onbedoeld buiten.

Waarom het níet doen gevolgen heeft

Als we de culturele bril waarmee we kijken niet onder de loep nemen, kunnen blinde vlekken ontstaan. Dan maken we beleid en interventies vanuit één norm, die vaak ongemerkt wordt gevormd door onze eigen achtergrond. Dit leidt ertoe dat kinderen die buiten deze norm vallen, vastlopen in het systeem. Er gaan bovendien kansen verloren doordat het systeem hun werkelijkheid niet erkent, terwijl het juist ruimte zou moeten bieden aan een diversiteit aan perspectieven en ervaringen.

Wat we dan verliezen? Vertrouwen. Veiligheid. En het vermogen van een kind om voluit te groeien, simpelweg omdat het zich niet herkent in de regels of verwachtingen.

Culturele ‘inbetweenness’: tussen twee werelden

Steeds meer kinderen bevinden zich niet in één duidelijke ‘cultuur’, maar in het spanningsveld daartussen. In deze tussenruimte de ‘cultural inbetweenness’ ontstaan unieke verhalen. Verhalen die niet altijd in hokjes passen, maar die wél gehoord moeten worden.

Daarom werken we bij Sitara met de Bibliotheek van Tussenverhalen: een plek waar jongeren hun meerlagige ervaringen delen. Want alleen als we die geleefde ervaring in verhalen op waarde weten te schatten, kunnen we echt inclusief werken.

Hoe begin jij?

Je hoeft niet alles te weten. Maar wel bereid te zijn om je eigen aannames te onderzoeken.
Vraag jezelf eens af:

• Vanuit welke norm denk en werk ik eigenlijk?
• Welke waarden neem ik vanzelfsprekend aan?
• Wat weet ik niet en wie kan me dat leren?

Dit is geen individuele puzzel. Binnen Sitara voeren we dit gesprek actief: met collega’s, met kinderen, met gezinnen. Want inclusiviteit ontstaat niet vanzelf. Die ontstaat door samen leren, samen reflecteren en samen durven twijfelen.

Tot slot

Door inclusief en cultuursensitief werken als een gedeelde verantwoordelijkheid te zien, bouwen we aan een organisatiecultuur waarin iedereen wordt uitgenodigd om zijn eigen perspectief mee te brengen. Niet als bijzaak, maar als kracht.

Zo maken we ruimte voor ieder kind én voor elkaar.